Market research là gì? và Marketing Research là gì?Nghiên cứu thị trường (market research) và nghiên cứu marketing (marketing research) đóng vai trò nền tảng cho mọi chiến dịch marketing thành công, giúp doanh nghiệp thấu hiểu khách hàng, định vị sản phẩm và tối ưu hóa chiến lược kinh doanh. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích tầm quan trọng, sự khác biệt, các phương pháp, quy trình thực hiện cũng như cơ hội nghề nghiệp trong lĩnh vực đầy tiềm năng này.
Market Research
Market research, hay nghiên cứu thị trường, là quá trình thu thập, phân tích và đánh giá thông tin về thị trường, khách hàng, sản phẩm và dịch vụ. Quá trình này đóng vai trò tiên quyết, giúp doanh nghiệp định hình chiến lược, giảm thiểu rủi ro và tối đa hóa cơ hội thành công trước khi triển khai bất kỳ chiến dịch marketing nào.
Mục tiêu chính của market research bao gồm:
- Xác định thị trường mục tiêu: Phân tích quy mô, đặc điểm, xu hướng phát triển của thị trường tiềm năng.
- Thấu hiểu khách hàng: Nghiên cứu nhu cầu, mong muốn, hành vi mua sắm, sở thích và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng.
- Phân tích đối thủ cạnh tranh: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, chiến lược marketing, thị phần của đối thủ.
- Đánh giá sản phẩm/dịch vụ: Nghiên cứu phản hồi của khách hàng, tiềm năng phát triển và khả năng cạnh tranh của sản phẩm.
- Đưa ra chiến lược phù hợp: Dựa trên kết quả nghiên cứu, doanh nghiệp có thể hoạch định chiến lược kinh doanh, marketing, phát triển sản phẩm hiệu quả.
Marketing Research
Marketing research, hay nghiên cứu marketing, là quá trình thu thập, phân tích và diễn giải thông tin liên quan đến các hoạt động marketing của doanh nghiệp. Khác với market research tập trung vào thị trường tổng thể, marketing research đi sâu vào các khía cạnh cụ thể của chiến lược marketing, bao gồm 4P (Product, Price, Place, Promotion).
Mục tiêu chính của marketing research bao gồm:
- Đánh giá hiệu quả chiến dịch marketing: Đo lường mức độ nhận diện thương hiệu, mức độ hài lòng của khách hàng, hiệu quả của các kênh truyền thông.
- Tối ưu hóa hoạt động marketing: Xác định kênh phân phối hiệu quả, chiến lược giá phù hợp, thông điệp truyền thông thu hút.
- Nghiên cứu hành vi khách hàng: Phân tích customer journey, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng, từ đó tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng.
- Dự báo xu hướng thị trường: Đưa ra những dự đoán về nhu cầu thị trường, hành vi tiêu dùng trong tương lai, giúp doanh nghiệp đón đầu xu hướng.
Phân biệt Market Research và Marketing Research
Mặc dù có mối liên hệ mật thiết, market research và marketing research có những điểm khác biệt quan trọng cần được phân biệt rõ ràng.
| Tiêu chí | Market Research | Marketing Research |
| Vấn đề quan tâm | Thị trường tổng thể, tiềm năng của thị trường | Các vấn đề liên quan đến hoạt động marketing của doanh nghiệp (4P) |
| Tính ứng dụng | Giảm thiểu rủi ro, định hướng kinh doanh | Xác định tính chất thị trường, phân tích các hoạt động marketing, tối ưu hóa chiến dịch marketing |
| Các hoạt động | Thu thập, phân tích dữ liệu thị trường, đánh giá thông tin | Nghiên cứu hành vi, sở thích khách hàng, đánh giá hiệu quả các chiến dịch, hoạt động marketing |
Marketing research bao hàm cả market research. Market research cung cấp bức tranh tổng quan về thị trường, trong khi marketing research đi sâu vào chi tiết các hoạt động marketing.
Vai trò cốt lõi của Marketing Research trong doanh nghiệp
Marketing research đóng vai trò then chốt trong sự thành công của mọi doanh nghiệp, cung cấp những thông tin quan trọng giúp đưa ra quyết định sáng suốt và chiến lược hiệu quả.
Nghiên cứu hành vi khách hàng
Marketing research giúp doanh nghiệp vẽ nên bức tranh chi tiết về khách hàng mục tiêu: thói quen tiêu dùng, sở thích, nhu cầu, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng. Từ đó, doanh nghiệp có thể điều chỉnh chiến lược sản xuất, marketing, cải tiến sản phẩm, dịch vụ để đáp ứng tốt hơn mong đợi của khách hàng.
Thu thập nguồn dữ liệu hữu ích
Marketing research cung cấp nguồn dữ liệu đa dạng và giá trị về thị trường, đối thủ cạnh tranh, nội bộ doanh nghiệp (doanh thu, văn hóa, vị thế…). Những dữ liệu này là cơ sở để đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác, hiệu quả, giảm thiểu rủi ro.
Tối ưu hóa chi phí marketing
Nghiên cứu marketing giúp doanh nghiệp lựa chọn phương tiện, kỹ thuật quảng cáo phù hợp, cân bằng ngân sách, tối ưu chi phí marketing. Nhờ đó, doanh nghiệp tránh lãng phí ngân sách vào các hoạt động marketing kém hiệu quả, tập trung nguồn lực vào các kênh mang lại hiệu quả cao.
Đánh giá hiệu quả hoạt động marketing
Marketing research giúp đánh giá mức độ hiệu quả của các chiến dịch marketing đã và đang triển khai. Từ đó, doanh nghiệp rút ra bài học kinh nghiệm, điều chỉnh chiến lược, giảm thiểu rủi ro cho các hoạt động trong tương lai.
Định giá sản phẩm phù hợp
Nghiên cứu marketing giúp doanh nghiệp định giá sản phẩm phù hợp với từng phân khúc thị trường mục tiêu, dựa trên chính sách giá của đối thủ cạnh tranh, nhu cầu thị trường, khả năng chi trả của khách hàng. Việc định giá hợp lý giúp tăng khả năng tiếp cận khách hàng, tối ưu hóa lợi nhuận và nâng cao sức cạnh tranh.
Khám phá thị trường ngách
Ngoài việc nghiên cứu thị trường chung, marketing research còn giúp doanh nghiệp tìm ra thị trường ngách tiềm năng, ít cạnh tranh, tạo cơ hội phát triển sản phẩm/dịch vụ mới, đáp ứng nhu cầu riêng biệt của một nhóm khách hàng cụ thể.
Marketing Research cần nghiên cứu những gì?
Phạm vi nghiên cứu của marketing research rất rộng, bao gồm nhiều khía cạnh liên quan đến hoạt động marketing của doanh nghiệp. Dưới đây là một số vấn đề quan trọng thường được nghiên cứu:
- Nhận diện thương hiệu: Khả năng ghi nhớ, nhận biết sản phẩm và thương hiệu của khách hàng.
- Liên kết thương hiệu: Khách hàng liên tưởng thương hiệu với những giá trị, hình ảnh gì?
- Hiệu quả quảng cáo: Khả năng thu hút, thuyết phục của quảng cáo trên các phương tiện truyền thông.
- Đặc tính thương hiệu: Những đặc điểm nổi bật, khác biệt của thương hiệu/sản phẩm.
- Quy trình ra quyết định mua hàng: Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của khách hàng.
- Đánh giá trải nghiệm khách hàng: Mức độ hài lòng với sản phẩm, dịch vụ, website, bao bì, quảng cáo…
- Dự đoán nhu cầu: Dự báo nhu cầu tiêu thụ sản phẩm trong tương lai.
- Kênh phân phối: Đánh giá hiệu quả các kênh phân phối hiện tại, tìm kiếm kênh phân phối tiềm năng.
- Phản hồi của khách hàng: Thu thập ý kiến, phản hồi của khách hàng qua internet, mạng xã hội.
- Nhận thức về thương hiệu: Khách hàng mục tiêu nhìn nhận như thế nào về thương hiệu của doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh.
Các phương pháp nghiên cứu thị trường phổ biến
Hiện nay, có hai phương pháp nghiên cứu thị trường chính được áp dụng rộng rãi: nghiên cứu sơ cấp (primary research) và nghiên cứu thứ cấp (secondary research).
Phương pháp nghiên cứu sơ cấp
Nghiên cứu sơ cấp là phương pháp thu thập dữ liệu trực tiếp từ khách hàng hoặc thị trường. Đây là những dữ liệu mới, chưa từng được công bố, mang lại cái nhìn chuyên sâu và chính xác về đối tượng nghiên cứu.
Các kỹ thuật thu thập dữ liệu sơ cấp phổ biến bao gồm:
- Nghiên cứu nhóm tập trung (Focus Group): Thảo luận nhóm với một nhóm khách hàng mục tiêu để thu thập ý kiến, phản hồi về sản phẩm, dịch vụ, ý tưởng…
- Khảo sát (Survey): Thu thập thông tin qua bảng câu hỏi được thiết kế sẵn, có thể thực hiện trực tuyến, qua điện thoại hoặc trực tiếp.
- Quan sát (Observation): Theo dõi, ghi chép hành vi của khách hàng trong môi trường tự nhiên hoặc trong các tình huống được dàn dựng.
- Phỏng vấn sâu (In-depth Interview): Phỏng vấn cá nhân với từng khách hàng để tìm hiểu sâu về suy nghĩ, cảm xúc, động cơ mua hàng.
Phương pháp nghiên cứu sơ cấp đặc biệt hữu ích khi:
- Doanh nghiệp cần nghiên cứu thị trường mới, chưa có nhiều thông tin.
- Cần tìm hiểu sâu về hành vi, nhận thức của khách hàng về thương hiệu.
- Nghiên cứu thị trường ngách, ít dữ liệu sẵn có.
Phương pháp nghiên cứu thứ cấp
Nghiên cứu thứ cấp là phương pháp sử dụng dữ liệu đã có, được thu thập và công bố bởi các tổ chức, cá nhân khác.
Các nguồn dữ liệu thứ cấp phổ biến bao gồm:
- Báo cáo nghiên cứu thị trường thương mại: Cung cấp bởi các công ty nghiên cứu thị trường chuyên nghiệp như Nielsen, Gartner, Euromonitor… (thường mất phí).
- Dữ liệu nội bộ doanh nghiệp: Doanh thu, lợi nhuận, tỷ lệ giữ chân khách hàng…
- Nguồn dữ liệu mở: Báo cáo của các cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ, các nghiên cứu học thuật… (thường miễn phí).
Ưu điểm của nghiên cứu thứ cấp:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí so với nghiên cứu sơ cấp.
- Dễ dàng tiếp cận, sử dụng.
- Cung cấp cái nhìn tổng quan về thị trường.
Tuy nhiên, nghiên cứu thứ cấp cũng có hạn chế:
- Dữ liệu có thể không hoàn toàn phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.
- Cần kiểm tra tính chính xác, độ tin cậy của nguồn dữ liệu.
Quy trình thực hiện Market Research: 6 bước để thành công
Để đảm bảo hiệu quả và tính chính xác, market research cần được thực hiện theo một quy trình bài bản, khoa học. Dưới đây là 6 bước cơ bản:
Bước 1: Xác định chân dung khách hàng (Buyer Persona)
Xác định rõ ràng chân dung khách hàng mục tiêu là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình nghiên cứu thị trường. Doanh nghiệp cần phác họa chi tiết về độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thu nhập, sở thích, hành vi mua sắm, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng… của khách hàng mục tiêu.
Việc xác định đúng chân dung khách hàng giúp doanh nghiệp:
- Tập trung nguồn lực vào đúng đối tượng.
- Xây dựng chiến lược marketing phù hợp.
- Tăng hiệu quả tiếp cận và thuyết phục khách hàng.
Bước 2: Xác định tập mẫu khách hàng cho nghiên cứu
Tập mẫu là nhóm đối tượng đại diện cho tổng thể khách hàng mục tiêu được lựa chọn để tham gia nghiên cứu. Việc lựa chọn tập mẫu phù hợp ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác và tin cậy của kết quả nghiên cứu.
Có hai phương pháp chính để chọn mẫu:
- Chọn mẫu phi xác suất (Non-probability Sampling): Các cá thể trong quần thể không có cơ hội được chọn như nhau. Phương pháp này thường dựa trên sự thuận tiện, phán đoán chủ quan của người nghiên cứu (ví dụ: chọn mẫu theo độ tuổi, giới tính, nơi cư trú…).
- Chọn mẫu xác suất (Probability Sampling): Mỗi cá thể trong quần thể có cơ hội được chọn như nhau. Phương pháp này đảm bảo tính đại diện cao hơn, giảm thiểu sai số (ví dụ: chọn mẫu ngẫu nhiên đơn, chọn mẫu ngẫu nhiên hệ thống…).
Bước 3: Thu thập dữ liệu
Sau khi xác định phương pháp nghiên cứu và tập mẫu, doanh nghiệp tiến hành thu thập dữ liệu. Tùy thuộc vào phương pháp nghiên cứu (sơ cấp hay thứ cấp), doanh nghiệp có thể sử dụng các công cụ và kỹ thuật thu thập dữ liệu phù hợp như: khảo sát, phỏng vấn, quan sát, phân tích dữ liệu thứ cấp…
Bước 4: Làm sạch và phân tích dữ liệu
Dữ liệu thu thập được (dữ liệu thô) cần được làm sạch, loại bỏ các thông tin sai lệch, nhiễu, không đầy đủ. Sau đó, dữ liệu được phân tích bằng các phương pháp thống kê, phân tích định tính, định lượng… để rút ra những thông tin giá trị, phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu.
Bước 5: Lập báo cáo nghiên cứu thị trường
Kết quả nghiên cứu được trình bày trong báo cáo nghiên cứu thị trường. Báo cáo cần trình bày rõ ràng, logic, súc tích các thông tin thu thập được, phân tích, đánh giá và đưa ra các đề xuất, khuyến nghị cho doanh nghiệp.
Bước 6: Theo dõi, đánh giá nghiên cứu
Báo cáo nghiên cứu thị trường không chỉ được sử dụng một lần mà cần được cập nhật thường xuyên, theo dõi và đánh giá hiệu quả của các hoạt động dựa trên kết quả nghiên cứu. Việc theo dõi, đánh giá giúp doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược kịp thời, đáp ứng những thay đổi của thị trường và nhu cầu khách hàng.
Các loại Marketing Research phổ biến
Marketing research được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau của doanh nghiệp. Dưới đây là 6 loại marketing research phổ biến:
- Nghiên cứu về truyền thông (Promotional Research): Nghiên cứu cách thức quảng bá, bán hàng, triển khai các hoạt động marketing nhằm thu hút khách hàng tại điểm bán.
- Nghiên cứu môi trường vĩ mô (Market Environment Research): Phân tích các yếu tố xã hội, chính trị, kinh tế… để có cái nhìn toàn cảnh về thị trường và dự đoán xu hướng tương lai.
- Nghiên cứu phân phối (Distribution Research): Nghiên cứu các điểm bán hàng được ưa chuộng, từ đó tìm kiếm kênh phân phối hiệu quả.
- Nghiên cứu sản phẩm (Product Research): Đánh giá phản hồi của khách hàng về sản phẩm, từ đó cải tiến, nâng cấp sản phẩm.
- Nghiên cứu hiệu quả bán hàng (Sales Research): Phân tích phương pháp bán hàng, điểm mạnh, điểm yếu so với đối thủ.
- Nghiên cứu về người tiêu dùng và thị trường (Customer and Market Research): Xác định thị trường mục tiêu, đánh giá mức độ phù hợp của giá cả, tiềm năng phát triển của sản phẩm.
Con đường nghề nghiệp Marketing Research
Lĩnh vực marketing research và nghiên cứu thị trường nói chung mang đến nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn với lộ trình thăng tiến rõ ràng.
Lộ trình thăng tiến tham khảo:
- Thực tập sinh nghiên cứu thị trường (Market Research Intern): Hỗ trợ các công việc nghiên cứu, thu thập, phân tích dữ liệu.
- Chuyên viên nghiên cứu thị trường (Market Research Analyst): Thực hiện các dự án nghiên cứu thị trường, phân tích dữ liệu, lập báo cáo.
- Chuyên viên nghiên cứu marketing (Marketing Research Analyst): Chịu trách nhiệm nghiên cứu, phân tích các hoạt động marketing, đề xuất giải pháp tối ưu.
- Quản lý nghiên cứu thị trường (Market Research Manager): Quản lý nhóm nghiên cứu, lên kế hoạch, giám sát các dự án nghiên cứu.
- Giám đốc nghiên cứu thị trường (Market Research Director): Hoạch định chiến lược nghiên cứu thị trường, tư vấn cho ban lãnh đạo về các vấn đề liên quan đến thị trường, khách hàng.
Người làm nghiên cứu thị trường cần có kỹ năng:
- Kỹ năng phân tích: Khả năng phân tích dữ liệu, tư duy logic, nhạy bén với các con số.
- Kỹ năng giao tiếp: Khả năng trình bày, thuyết phục, giao tiếp hiệu quả với khách hàng, đồng nghiệp.
- Kỹ năng tổ chức: Khả năng lên kế hoạch, quản lý dự án, làm việc độc lập và làm việc nhóm.
- Sự đam mê: Yêu thích công việc nghiên cứu, tìm tòi, khám phá thị trường.
Câu hỏi thường gặp
Nghiên cứu thị trường được thực hiện như thế nào?
Nghiên cứu thị trường là quá trình thu thập thông tin về thị trường mục tiêu và khách hàng để xác minh sự thành công của sản phẩm mới. Market research giúp người tiêu dùng nhận thức về thương hiệu rõ ràng hơn và giá trị mà công ty bạn mang lại.
Market research trực tuyến là gì?
Market research (nghiên cứu thị trường trực tuyến) là một phương pháp nghiên cứu trong đó quá trình thu thập dữ liệu được thực hiện qua Internet.
Market research có thể giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) thành công như thế nào?
Market research giúp các startup thành công bằng cách xác định và hiểu rõ thị trường mục tiêu, đánh giá tính khả thi của ý tưởng kinh doanh, phát triển sản phẩm/dịch vụ phù hợp, xây dựng chiến lược marketing hiệu quả, và giảm thiểu rủi ro. Nhờ đó, startup có thể tập trung nguồn lực, đáp ứng nhu cầu khách hàng, và ra quyết định kinh doanh chính xác hơn.
Market research có thể giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về đối thủ cạnh tranh như thế nào?
Market research giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về đối thủ cạnh tranh bằng cách xác định và phân loại đối thủ, phân tích sản phẩm/dịch vụ, nghiên cứu chiến lược marketing và giá cả của họ, cũng như dự đoán các hành động tương lai. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định chiến lược sáng suốt và giành lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Trong bối cảnh thị trường Việt Nam, những phương pháp market research nào được xem là hiệu quả nhất?
Trong bối cảnh thị trường Việt Nam, các phương pháp market research hiệu quả nhất bao gồm khảo sát trực tuyến, phỏng vấn sâu, nhóm tập trung, quan sát hành vi, nghiên cứu trên mạng xã hội và nghiên cứu thông qua các cộng đồng trực tuyến. Kết hợp nhiều phương pháp này giúp doanh nghiệp thu thập dữ liệu toàn diện và đưa ra quyết định chính xác.
Tóm lại
Market research và marketing research là công cụ không thể thiếu trong kho vũ khí chiến lược của mỗi doanh nghiệp. Việc đầu tư đúng đắn vào nghiên cứu thị trường sẽ mang lại lợi ích to lớn, giúp doanh nghiệp hiểu rõ thị trường, khách hàng, đối thủ cạnh tranh, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt, tối ưu hóa chiến lược marketing, gia tăng lợi thế cạnh tranh và hướng tới thành công bền vững.
